Dersimin Evlatlıkları Belgesel Oluyor

Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencisi 4 genç, 1938’deki Dersim katliamında ailelerinden koparılarak evlatlık verilen kayıpların öyküsünü beyazperdeye taşıyor.


Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi 4. Sınıf öğrencisi 4 arkadaş, okul idaresinin de verdiği destek ile 1938 Dersim katliamında ailelerinden alınıp evlatlık verilen kayıpların geçmişine ışık tutmak amacıyla belgesel hazırlıyor. Öğrenciler, kayıplara ulaşma konusunda zorlandıklarını belirterek, bu konuda bilgisi olanların kendilerine yardımcı olmasını istiyor.

Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğrencileri Emel Yaman, Murat Yardan, Yalçın Demirağ ve Armağan Ükünç, 1938 Dersim katliamında ailelerinden alınıp evlatlık verilen ve çoğunun akıbeti bilinmeyen kayıplar için belgesel hazırlığına başladı. Okulları ile birlikte ortak bir proje oluşturan öğrenciler, bu durumda olan yüzlerce kişinin olduğunu ancak, 1938 olaylarının yarattığı ‘parçalanmışlığın’ kayıplara ulaşmayı zorlaştırdığını ifade ediyor.

Öğrencilerden Emel Yaman, böylesi bir projeyi Gündem gazetesinde konuya ilişkin okuduğu bir haber üzerine geliştirdiğini belirterek, şunları anlatıyor: “Evlatlık verilen birinin hikayesini okumuştum. Bir kişi varsa başka kişiler de var düşüncesi ile yola çıktım. Daha sonra düşüncelerimi arkadaşlarımla paylaştım. Hazırladığımız projeyi okul yönetimine götürerek onay istedik. Okul yönetiminden onay gören projenin sponsorluğu ve teknik altyapısı da okul yönetimi tarafından üstlenilerek bize destek verildi” dedi.

‘Kayıp tarihe’ tanıklık

1938 katliamında evlatlık alınmış, ailesinden, kökünden koparılmış kayıplarla birlikte ‘kayıp tarihe’ tanıklık etmek istediklerini dile getiren Yaman, 1938’in tarihini kronolojik bir şekilde anlatmak gibi bir düşüncelerinin bulunduğunu kaydetti. “İnsanların çok bakmak istemediği, karanlıkta kalmış ve bırakılmış konular üzerinden iş yapmak istiyoruz” diyen Yaman, belgeseli birçok insanın canını yaktığı ve ülkenin gizlenen tarihinden bir parça olduğu için yapma gereği duyduklarını söyledi.

Şimdiye kadar belgesel çalışması çerçevesinde bilgi toplamaya çalıştıklarını, bu yüzden birkaç evlatlık kayba ulaştıklarını ifade eden Yaman, özellikle Dersimlilerin örgütlerinden destek istediklerini vurguladı. Kayıp kişileri buldukları gibi çekimlere başlayacaklarını belirten Yaman, yapmak istedikleri belgeselin kurgusunun düşünce olarak tamamlandığını dile getirdi. Evlatlık alınmış ve hala haber alınamayan yüzlerce kişinin bulunduğunu ifade eden Yaman, “Bu durumda olan çok kişi var. Aydın, Manisa, Balıkesir, Tekirdağ ve Edirne’ye gönderilen evlatlık verilmiş çok fazla kişi ve aile var. Bunların varlığından haberdar olan çok sayıda kişi var” dedi.

Evlatlık alınanların İç Ege ve Trakya bölgelerinde yoğunlaştığının altını çizen Yaman, ancak bu kayıplara ulaşmakta sıkıntı yaşadıklarını söyledi. Yaman, Dersim olaylarını yaşamış olanların nereden bakılırsa bugün 70 yaşında olduklarını dile getirerek, “Aydın’da yaşayan 30-35 yaşında bir insan, Dersimi hiç bilmese de kökenin orda olduğunu, babasının, dedesinin, anneannesinin orda kaybedildiğini biliyor. Ama köklerinden hiç haberdar değil. Böyle insanlar bulup kendi hikayelerinin geçmişlerinin peşinden koşmak ve aramak istiyoruz” diye konuştu.

‘Yüzleşmek istemeyebilirler’

Yaman, açıklamasına şöyle devam etti: “Bu ülkede yaşananların unutulmamasını istiyoruz. İnsanların acıları görmezden gelinemez. Daha fazla kişinin bu acıya tanıklık etmesini istiyoruz. Bu konuda bulunan kişilerin bize yardım etmesini istiyoruz. Bu durumda bulunan kişiler kendi geçmişi ve acıları ile yüzleşmek istemeyebilir. Ama biz onları arayacağız.”

Yaman, belgeseli yaz aylarında çekerek, sonbaharda montajını yapmak istediklerini ve daha sonra ülke içi ve ülke dışı festivallere katılarak, yaşanan dramı mümkün olduğu kadar çok insanla paylaşmak istediklerini ifade etti.